Višejezičnost u Banatu je činjenično stanje i posledica krupnih istorijskih događaja koji su se desili u 18. veku, među kojima je svakako i nemačka kolonizacija, rekao je danas Dr. Filip Krčmar iz Istorijskog arhiva Zrenjanin na 5. Evropskoj konferenciji posvećenoj manjinskim i lokalnim medijima, koja se i ove godine održava onlajn.
U okviru svog predavanja „Multijezičnost u Banatu: Nemačka štampa u Vojvodini” Dr. Krčmar je ukazao na uticaj nemačke štampe na multijezičnost u Vojvodini, pre svega u 18. veku. „Nemačka štampa se u Banatu javlja u specifičnom političkom momentu koji donosi ne samo politčke, već i društvene i kulturne promene. Reč je naravno o revoluciji u 1848. godini koja je predstavljala građanski rat. Ovaj događaj je samo na kratko odložio osnivanje i kontinuiran razvoj štamparstva u Banatu“, podsetio je Dr. Krčmar u razgovoru sa moderatorkom Dr. Marijom Mandić, višom naučnom saradnicom Balkanološkog instituta u okviru Srpske akademije nauka i umetnosti.
U fokusu drugog konferencijskog dana su manjinski mediji i višejezička prošlost i sadašnjost. Upravo kroz priču o jezičkom pejzažu u Vojvodini, današnji dijalog se ticao pre svega značaja manjinskih medija koji kao kulturno nasleđe sami po sebi, održavaju jezički diverzitet koji se nalazi na ovim prostorima.
“Pojam jezičkog krajolika je uveden u društvenoj teoriji, posebno u lingvistici, i označava upotrebu jezika u javnom prostoru, a to znači i nazive ulica, ustanova, grafite, medije, izdavaštvo“, rekla je Dr. Marija Mandić, moderatorka panela ,,Višejezički krajolik u Vojvodini: javni diskurs, mediji i izdavaštvo”.
Učesnici ovog panela su bili Dr. Suzana Ostojić Kujundžić, predsednica Nacionalnog saveta bunjevačke nacionalne manjine, prof. Dr Mirča Maran, Visoka škola strukovnih studija za vaspitače u Vršcu, Gabor Virag, direktor izdavačkog zavoda Forum i Janoš Oros, zamenik Pokrajinskog ombudsmana.
“Moja generacija još pamti kada smo imali table sa nazivima organa, koje nisu bile ni preškrabane, ni izlupane. Pamtim i da je bilo sasvim normalno da se slobodno koristi manjinski jezik na ulici, niko se nije osvrtao za vama, ako ste pričali slovački, rusinski, mađarski ili nekim drugim jezikom“, rekao je Janoš Oros i dodao:
„Zakon o zaštiti prava i sloboda nacionalnih manjina koji je donet 2002. godine definiše ravnopravnu službenu upotrebu jezika i pisma, za razliku od Zakona o obezbeđivanju ravnopravnosti jezika i pisma naroda i narodnosti, koji ju je definisao kao istovremenu.
„Manjinski jezici u Južnom Banatu jesu vidljivi, pre svega zahvaljujući medijima, jer postoje mediji svih nacionalnih manjina. Neki jezici su u povlačenju, naprimer palćanski jeziku u Ivanovu nije dovoljno vidljiv, slično je i sa češkim jezikom u Beloj Crkvi“, rekao je profesor Mirča Maran.
„Biti manjinska izdavačka kuća je jedna velika prednost, jer imamo ne samo mađarske teme, već možemo da se obratimo i za srpske i južnoslovenske teme i autore“, rekao je Gabor Virag i dodao da u izdavačkoj kući Forum smatraju da je njihova važna uloga da budu veza ili most između mađarske i srpske ili južnoslovenske kulture.
„Četrnaestog maja bunjevački jezik je postao službeni jezik u Subotici, to znači da posle 350 godina, koliko Bunjevci žive na tim prostorima, što je za nas izuzetan i važan faktor“, izjavila je Dr. Suzana Ostojić Kujundžić i dodala da se sa standardizacijom bunjevačkog jezika počelo pre otprilike 15 godina, što je rezultovalo jednom lepom pričom u kojoj je postao službeni jezik na nivou grada Subotice.
Sadržaj konferencije, koju podržava i Ecocivilisation, možete pogledati na YouTube kanalu Heror Media Pont Production i na Facebook stranici Heror Media Pont.
Pokrovitelji ovogodišnje konferencijske platforme su Ministarstvo kulture i informisanja, Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama i Uprava za kulturu grada Novog Sada.
Izvor: Heror Media Pont
Foto: Čila David
Video produkcija: Insert production